STIJFSEL REMY

Veel heeft Leuven te danken aan Wijgmaal, en nog meer aan Edouard Remy.  Sporadisch, en zonder er veel acht op te slaan, hoorde ik wel eens de naam vallen van het bejaardentehuis Remy.    Jarenlang woonde ik in Kessel-Lo op een steenworp van het  Baron August de Becker-Remyplein. Marie, de dochter van Edouard, zo vernam ik nog later, was getrouwd met de baron.  En onlangs stond ik oog in oog met Edouard Remy. Afijn,  met een replica, een standbeeld op het Herbert Hooverplein, uitgevoerd in blauwe steen, graniet en brons: getrapte aanzet met breed basement en hoog sokkelelement waarop gebeeldhouwde buste en opschrift “Edouard Remy – 1813-1896”. Een pareltje van art nouveau. Hij lijkt op een woeste kruising tussen Nick Cave en Abraham Lincoln. Omringd door paupers. Mannen, vrouwen en kinderen, die allemaal iets verzinnebeelden: “Bouchée de pain – Ouvriers sans travail – Hospice des incurables – Asile de nuit – Crèche – Oeuvres Scolaires“.

Leuven is een soort Pompeï, opgetrokken met brokstukken die herinneren aan Edouard Remy.

Voor de kleine Remy begon het grote  Wijgmaalse avontuur toen zijn ouders er in 1834 het buitengoed “de Motte” kochten. In 1855 had hij er een maalderij, een olieslagerij en een rijstpellerij. Wie herinnert er zich niet de wilde schoonheid van Wijgmaalse rijstvelden?  .

In 1858 stichtte Remy er zijn befaamde stijfselfabriek.

Op den duur stopte er zelfs een trein in Wijgmaal!

Voor Wijgmaal was stijfsel het witte goud. Er werd een feestzaal gebouwd. De Wijgmalinezen, geïmponeerd door de constructie, spraken over ‘den Baa’. Het omvatte o.a. een keuken, een gastenverblijf en leslokalen voor de arbeiders. In 1939 werd “Den Ba”  vervangen door de feestzaal “Ymeria”. Een speelse omkering van Remy en het achtervoegsel “ia”.

Dit dorp was volledig opgetrokken uit stijfsel.

In 1920 verscheen er als een monoliet in het landschap een unieke betonnen toren. Er zou tarwe in worden opgeslagen. 6000 m³ in negen silo’s. Het is één van de eerste gebouwen in ons land in gewapend beton. De Remy-toren werd zowat de Empire state Building van Wijgmaal.

100 jaar later zat het de Fabrieken Remy niet mee. Stijfsel had zijn beste tijd gehad. Voortaan kleedde men zich in synthetische stoffen. Er kwam geen stijfsel meer aan te pas. Voor Wijgmaal was de verzanding nakende!

Gelukkig maakt de geschiedenis een slingerbeweging. In 2005 werd de ‘Campus Remy’ geopend en kwam er een nieuw standbeeld van Edouard Remy. En dat is maar goed ook.  Want deze wilde weldoener, deze fulltime sinterklaas, deze Wonderlijke man uit Wijgmaal, zorgde ook voor een landbouwschool, een naaischool, een huishoudschool, volwasseneneducatie… 255 werkmanswoningen met tuin liet hij bouwen, bediendenwoningen en huizen voor kader- en directiepersoneel. Men kon huren of lenen. Er kwam een bijstandskas voor doktersbezoek, medicatie, hospitalisatie en begrafenissen. Er was geregeld gratis bedeling van voedsel, kleding en kolen. Een spaarkas, een mutualiteit, een kinderkribbe en het bejaardentehuis… Allemaal dingen waar de rest van het land nog lang mocht op wachten.