Late zomerzon werpt gouden schaduwen over huizen en straten. Ik weiger er een Sentimental Journey van te maken, maar tijdens mijn Grand Tour door Malmö – vannacht nog op de Lappen geweest met Opa Pettson -, mede omdat de burgerlijke media het vertikken om over dit soort bijeenkomsten te schrijven, hoef ik de St. Petri Kyrka, het oudste gebouw van Malmö, uit het begin van de 14e eeuw, niet te beschrijven, die staat er nog wel even, de schoonheid van Marikka van de bakker daarentegen is vergankelijk en wordt bijgevolg uitputtend door mijn pen bezongen. Reizen is tenslotte ook altijd een beetje penetreren. In de geschiedenis bv. Ik voel dat dit land een geschiedenis heeft. Ik hoor de kreten op de slagvelden. Heldhaftig, angst, verwondingen. Al dagen beleef ik hier taferelen uit veldslagen. In het bijzonder de achttiende-eeuwse Zevenjarige Oorlog, ook de Derde Silezische Oorlog genoemd. Pruisen, Groot-Brittannië en Hannover, de geallieerden, stonden frontaal tegenover het Russische Rijk, Oostenrijk, Zweden, Saksen en Frankrijk. Voor het eerst werd oorlog op wereldschaal uitgevochten. De Fransen zijn een koleriek volkje, en ook de Britten staan erom bekend dat ze zich misdragen in het buitenland. Dat was toen niet anders in de kolonies Amerika en India. Gisteravond werd er aan de andere kant van de stad een Reclaim the Street party georganiseerd…
De 7-jarige oorlog duurde van 15 mei 1756 tot 1763. Pruisen had Oostenrijk haar rijkste provincie Silezië ontnomen in de Eerste Silezische Oorlog. Na een mislukte poging van Oostenrijk om dit gebied terug te veroveren (Tweede Silezische Oorlog), sloot het een alliantie met Frankrijk, dat voorheen geallieerd was met Pruisen. Dit land kreeg Engeland, de traditionele vijand van Frankrijk aan zijn kant. De alliantie tussen de traditionele erfvijanden Frankrijk en Oostenrijk betekende een diplomatieke revolutie in Europa. Met Frankrijk kwam Bourbon-Spanje ook aan de kant van Oostenrijk. Zweden en Saksen sloten zich aan. De grote oorlogsstoker was Rusland, dat in de groeiende macht van Pruisen een concurrent zag in haar doel om het zwakke Polen in te lijven. Rusland en haar bondgenoot Oostenrijk hadden uiteindelijk een plan opgevat om Pruisen van de kaart te vegen. De Pruisische Koning Frederik II besloot vanwege de oorlogsdreiging het initiatief te nemen: het Pruisische leger viel Saksen binnen. Het Saksische leger werd tot capitulatie gedwongen. Kort achter elkaar scoorde Pruisen twee 2 keer in de Europese competitie: in de slag bij Roßbach (5 november 1757) en de slag bij Leuthen; Frankrijk zou zijn troepen voortaan niet meer diep in Duitsland laten oprukken. De totale kracht van Oostenrijk en Rusland was echter nog te groot. Frederik vocht tegen een bijna dubbele overmacht. Door gebruik te maken van zijn centrale positie en de gebrekkige coördinatie tussen zijn tegenstanders, slaagde hij echter erin stand te houden. Zweden was geen tegenstander van enig belang, maar Rusland rukte gestaag op. In 1759 behaalden de Russen samen met de Oostenrijkers, een vernietigende overwinning in de slag bij Kunersdorf, waardoor Pruisen aan de rand van de afgrond werd gebracht. De slag bij Torgau in 1760 was de laatste belangrijke gebeurtenis tijdens de Zevenjarige Oorlog. Het overlijden van tsarina Elisabeth I van Rusland en haar opvolging door Peter III van Rusland, die een groot bewonderaar was van Frederik II, brachten echter de redding. Rusland sloot vrede en een alliantie met Pruisen. De Russische troepen werden uit Pruisen teruggetrokken. Peter III got killed. Zijn vrouw, Catharina II, kwam op de troon. De alliantie werd onmiddellijk ontbonden. De radio speelt nu “Non-Alignment Pact” van Pere Ubu. Catharina wou geen nieuwe oorlog. Pruisen bleef vrij van Russische troepen. Maria Theresia van Oostenrijk begreep dat de oorlog niet meer te winnen was, en wou ook vrede. Pruisen was door de oorlog uitgeput. Een half miljoen soldaten en burgers, ongeveer 10% van de bevolking, had het leven verloren. Maar hun machtspositie in Europa was nu voor lange tijd verzekerd. Frederik II moest Saksen ontruimen en teruggeven aan zijn keurvorst, maar mocht Silezië behouden, waardoor Oostenrijk niet terugkreeg waar het hun allemaal om begonnen was… Nog jaren toont de televisie herhalingen: Dinsdag 30 november 1700 – Slag bij Narva – Karel XII, koning van Zweden, verslaat een Russische overmacht. 1709 8 juli 16u42 – Slag bij Poltava – Peter de Grote van Rusland verslaat Zweden en wordt hiermee de dominante macht in Noord-Europa. Halverwege de Reclaim the Street party gingen mensen de andere kant op. Een rookgeur kwam ons tegemoet. De politie ontruimde de streetparty. Enkele deelnemers hadden stenen door de ruit van een bankkantoor gegooid. Gemaskerden? Of kwade aandeelhouders? Het werd heel even een kat en muis spelletje met de politie. Klein bier in vergelijking met elk aandere willekeurige historische data. Bv. 1741 10 april: Slag bij Mollwitz – Pruisen verslaat Oostenrijk in de Eerste Silezische oorlog. Frederik de Grote verliest van Oostenrijk in Zevenjarige oorlog. We zagen een karavaan politiewagens door de hoofdstraat rijden. In een radio klonk “Loser” van Beck. Ja ze houden wel van muziek, die Zweden. Verder hebben we van het tumult niet veel gezien. Het enige wat we met zekerheid kunnen zeggen is dat het Svenska Brigadata Mondriaan was.
DIDI DE PARIS 